zorganizowany przez Fundację Rodzina Blisko – panel drugi
W dniu 9 grudnia 2023 r. odbył się I Kongres Rodzina Blisko, który został zorganizowany przez Fundację Rodzina Blisko przy współpracy z Wydziałem Studiów nad Rodziną Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
W drugim panelu udział wzięli Ewa Bareła, certyfikowany coach i wykładowca uniwersytecki z doświadczeniem w zakresie kariery zawodowej, przedsiębiorca Paweł Czabak oraz dr hab. Witold Starnawski z Wydziału Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Prowadzącą była dr hab. Małgorzata Gamian-Wilk z Wydziału Psychologii we Wrocławiu Uniwesytetu SWPS.
Dr hab. M. Gamian-Wilk poruszyła na wstępie kwestie związane z przekształceniem tradycyjnych struktur rodziny, zwracając uwagę na rozwój rodziny nuklearnej, gdzie rola rodziców staje się bardziej kompleksowa, obejmując także edukację domową. Podkreśliła również istotę odpowiedzialności rodziców za wychowanie dzieci w wartościach oraz konieczność zachowania równowagi między pracą a obowiązkami rodzinnymi. Przedstawiła także wyzwania związane z transformacją roli rodziny w dzisiejszych czasach.
Z kolei E. Bareła rozpoczęła od omówienia koncepcji work-life balance. Pojęcie to ma swoje korzenie w latach 70. i 80. XX w., kiedy to duże międzynarodowe organizacje i korporacje zaczęły intensywnie się rozwijać, co generowało dużą ilość pracy. W wyniku tego rozkwitu pojawiły się problemy związane z pracoholizmem, wypaleniem zawodowym i nadmiernym obciążeniem pracą. Koncepcja work-life balance skupia się na utrzymaniu równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Panelistka podkreśliła też, że mimo upływu lat (ok. 40-50 lat istnienia tej koncepcji), temat ten pozostaje nadal aktualny, zwłaszcza w kontekście sytuacji zawodowej w Polsce. Polska jest bowiem jednym z krajów, gdzie pracuje się najdłużej i najciężej zarówno w Europie, jak i na świecie. Statystyki Eurostatu wskazują, że polscy pracownicy pracują średnio 40,4 godziny tygodniowo, podczas gdy średnia europejska wynosi 37,5 godziny. Polska znajduje się na drugim miejscu po Grecji, jeśli chodzi o liczbę godzin pracy w Europie. E. Bareła wspomniała ponadto, że kraje skandynawskie oraz Niemcy eksperymentują z krótszymi tygodniami pracy, co zdaje się przynosić pozytywne efekty. Omawiając sytuację globalną, zauważa, że Polska należy do krajów o wyższym obciążeniu pracą niż przeciętnie w skali światowej, przewyższając tym samym niektóre kraje Ameryki Łacińskiej.
P. Czabak, będący przedsiębiorcą i osobą z doświadczeniem niepełnosprawności, również wyraził swoje spojrzenie na kwestię work-life balance. Podkreślił, że istnieje różnica między liczbą godzin przepracowanych a efektywnością pracy oraz jej sensem. Zwrócił uwagę na malejący szacunek dla pracy jako takiej, zaznaczając przy tym, że świat zdaje się kierować ku przekonaniu, iż wszystko przysługuje bez konieczności zaangażowania się w pracę. Zdaniem przedsiębiorcy, choć idea pracy mniej godzin tygodniowo wydaje się atrakcyjna, kultura pracy staje się coraz mniej szanowana. Zwraca uwagę na paradoks, gdzie praca jest często postrzegana jako jedynie „robota”, a prawdziwe życie zaczyna się po zakończeniu pracy. Według niego praca ma wartość nie tylko ekonomiczną, ale także uszlachetnia i pozwala się rozwijać. Jednocześnie prelegent zaakcentował, że istotne jest stworzenie odpowiedniego środowiska pracy, w którym praca może być satysfakcjonująca i spełniająca. Odrzucił tym samym koncepcję długich godzin pracy, podkreślając, że sam również nie jest w stanie pracować 12 godzin dziennie.
Zdaniem dr hab. W. Starnawskiego praca i rodzina to dwie sfery życiowe o różnym znaczeniu i charakterze. Zaznaczył on, że rodzina pełni funkcję fundamentalną, jest jak powietrze, w którym jednostka rozwija się i wychowuje. Rodzina stanowi dla niej fundament, a jej wartość normatywna jest zakorzeniona w nadziei na dobro, miłość i zdrowe relacje. Z drugiej strony panelista ten zauważył, że praca ma inne znaczenie i charakter. Praca to działanie, wysiłek, a jej wartość nie zawsze jest jednoznacznie pozytywna. Może być ona wartością, ale również może przyczyniać się do pracoholizmu, a nawet być wykonywana w sposób szkodliwy. W kontekście work-life balance prelegent podkreślił, że próby złączenia lub rozmycia przeciwstawienia między pracą a rodziną są naiwne. Zaznaczył, że te dwie sfery życiowe nie są na tym samym poziomie i nie można ich łatwo zrównać. Wartości związane z pracą muszą mieć swoje uzasadnienie i służyć czemuś dobremu, co przypomina nauki Jana Pawła II o wymiarach przedmiotowym i podmiotowym pracy.
Na koniec paneliści odpowiedzieli na kilka pytań. Wydarzenie zakończyło się po godzinie 14, a więc zgodnie z przygotowanym harmonogramem. Trzeba przyznać, że I Kongres Rodzina Blisko cieszył się sporym zainteresowaniem, na co z pewnością miała wpływ transmisja na żywo w Internecie. W jego trakcie padło również wiele interesujących wypowiedzi, które są ważne z punktu widzenia poprawy sytuacji polskich rodzin.
W tym kontekście na szczególną uwagę zasługują kwestie dotyczące poprawy warunków pracy rodziców. We współczesnym świecie pieniądze są bowiem niezwykle istotne do zapewnienia poczucia bezpieczeństwa rodzinie. Państwo powinno jednak stworzyć odpowiednie ramy prawne, które pozwoliły pracodawcom na zatrudnianie w elastycznym czasie pracy, a także zapewnić pracownikom innego rodzaju udogodnienia.
