W związku z rosyjską napaścią na Ukrainę do Polski przybyło już ponad 1,5 miliona uchodźców. To przede wszystkim kobiety i dzieci, aczkolwiek nie brakuje również osób starszych i niepełnosprawnych. Śledząc media społecznościowe, można natknąć się na ogłoszenia osób, które chciałyby zaadoptować dziecko z Ukrainy. Czy jest w ogóle możliwe?
Sytuacja sierot na Ukrainie
Na Ukrainie, podobnie zresztą, jak i w innych krajach, funkcją specjalne ośrodki, w których mieszkają osierocone dzieci. Znajdują się one tam pod opieką wychowawców, którzy dbają o ich rozwój. Niestety w toku działań wojennych prowadzonych przez rosyjską armię niektórzy opiekunowie zostali powołani do walki w obronie ojczyzny bądź też sami zgłosili się do wojska. Ponadto wiele tego rodzaju placówek ucierpiało, co doprowadziło do konieczności ich ewakuacji. W ten sposób osierocone dzieci znalazły się także za granicą, również w Polsce.
Czy można adoptować dziecko z Ukrainy?
W Internecie można znaleźć wpisy osób, które chciałyby adoptować osierocone dzieci z Ukrainy. Okazuje się jednak, że nawet jeżeli ktoś ma jak najlepsze intencje, przysposobienie w takim przypadku może okazać się bardzo trudne lub niemożliwe.
Jak już zostało powiedziane, większość ukraińskich sierot przebywa pod opieką specjalnych placówek. W razie ich ewakuacji nie można rozdzielać podopiecznych, co w praktyce wyklucza adopcję. Co więcej, zgodnie z ukraińskim prawem adopcja międzynarodowa możliwa jest wyłącznie wówczas, gdy niemożliwe jest przysposobienie przez obywatela Ukrainy.
Wedle ukraińskiego prawa adopcja międzynarodowa rządzi się następującymi regułami:
- kandydaci na rodziców adopcyjnych muszą wyczerpać możliwości adopcji w swoim kraju;
- pierwszeństwo przysposobienia dziecka przysługuje osobom pozostającym w związku małżeńskim;
- brak możliwości adopcji dziecka, które nie ukończyło pierwszego roku życia;
- możliwość przysposobienia przez cudzoziemców dziecka, która znajduje się co najmniej rok na liście prowadzonej przez centralny organ władzy wykonawczej;
- możliwość adopcji dziecka, które cierpi na chorobę znajdującą się na specjalnej liście chorób, zatwierdzoną przez Ministerstwo Ochrony Zdrowia Ukrainy.
Należy również dodać, że adopcja międzynarodowa odbywa się zawsze za pośrednictwem Ministerstwa Polityki Socjalnej Ukrainy.
W art. 212 Kodeksu Rodzinnego Ukrainy postanowiono, iż nie mogą być przysposabiającymi:
- osoby mające ograniczoną zdolność do czynności prawnych;
- osoby nieposiadające zdolności do czynności prawnych;
- osoby pozbawione władzy rodzicielskiej, jeśli nie została ona przywrócona;
- osoby, które były rodzicami adopcyjnymi innego dziecka, ale prawa te zostały im odebrane;
- osoby, które nadużywają alkoholu bądź narkotyków;
- osoby, które nie mają stałego miejsca zamieszkania albo stałego dochodu;
- osoby, które są cudzoziemcami niepozostającymi w związku małżeńskim, oprócz wypadków, gdy cudzoziemiec jest krewnym dziecka;
- osoby bez obywatelstwa (bezpaństwowcy);
- osoby, które pozostają w związku małżeńskim z osobą, która nie może przysposobić dziecka;
- osoby, cierpiące na choroby z listy zatwierdzonej przez centralny organ władzy wykonawczej.
Jak wygląda adopcja dziecka z Ukrainy?
Procedura adopcyjna w przypadku dziecka pochodzącego z Ukrainy nie jest prosta. Co więcej, może ona trwać długi czas, a w sytuacji wynikającej z wojny możliwości pracy ukraińskich instytucji są bardzo ograniczone.
Postępowanie to składa się z następujących etapów:
- zebranie wymaganych dokumentów (m.in. zaświadczenia o dochodach);
- rejestracja dokumentów w biurze podawczym;
- przekazanie zebranej dokumentacji do Ministerstwa Polityki Socjalnej Ukrainy;
- wydanie postanowienia w przedmiocie wpisania na listę kandydatów na rodziców adopcyjnych;
- rozmowa w Departamencie Rodziny dotycząca dzieci, które oczekują na przysposobienie;
- wydanie zgody na poznanie dziecka;
- spotkanie z dzieckiem;
- złożenie wniosku o jego adopcję;
- uzyskanie opinii potwierdzającej zasadność przysposobienia i jego zgodności z dobrem dziecka;
- złożenie wymaganych dokumentów do Ministerstwa Polityki Socjalnej Ukrainy w celu wydania zgody na adopcję.
- uzyskanie zgody na przysposobienie;
- złożenie dokumentów w sądzie i rozpoczęcie postępowania;
- wydanie przez sąd postanowienia dotyczącego adopcji dziecka;
- sporządzenie nowego świadectwa urodzenia dziecka;
- wydanie dziecka rodzicom adopcyjnym;
- wydanie dokumentów umożliwiających wyjazd dziecka za granicę;
- wpisanie dziecka na listę przysposobionych prowadzoną przez ukraiński konsulat w państwie zamieszkania dziecka.
Decydując się na adopcję dziecka z Ukrainy, warto skorzystać z pomocy prawnika, który zna ukraińskie prawo oraz język. Dzięki temu przejście przez poszczególne etapy procedury, a szczególnie ten sądowy, będzie łatwiejsze i przebiegnie sprawniej.
Adopcja dziecka pochodzącego z Ukrainy nie jest rzeczą prostą, nawet w tak szczególnych okolicznościach, jak wojna. Co więcej, nierzadko jest ona po prostu niemożliwa. Warto o tym wiedzieć, nawet jeżeli ma się jak najlepsze intencje.
Paweł Stasiuk
