Od początku rosyjskiej napaści na Ukrainę do Polski przybyło już ponad 1,5 miliona uchodźców. To w większości kobiety i dzieci, ale i osoby starsze oraz niepełnosprawne, które zostały zmuszone do opuszczenia swoich domostw w poszukiwaniu bezpiecznego schronienia. Polacy tłumnie ruszyli na pomoc, aby pomóc Ukraińcom, którzy znaleźli się w obliczu niewyobrażalnego dramatu. Zastanówmy się, jak pomagać uchodźcom mądrze, aby faktycznie wesprzeć ich w trudnych chwilach.
Mieszkanie i praca to podstawy
Widok tysięcy ludzi przekraczających polsko-ukraińską granicę poruszył serca Polaków tak mocno, że wielu z nich postanowiło przyjąć uchodźców pod swój dach. To bardzo piękny i szlachetny gest, tym bardziej że każdy z uciekinierów potrzebuje bezpiecznego schronienia. Niemniej jednak lepiej nie męczyć uchodźców rozmowami na temat wojny. Osoby, które widziały zniszczenia, być może nawet znajdowały się pod ostrzałem, przeżyły poważną traumę, przez co nie chcą rozmawiać o swoich doświadczeniach.
Uchodźcy z Ukrainy są bardzo wdzięczni za okazaną im gościnę, aczkolwiek nie jest tajemnicą, że chcieliby jak najszybciej się usamodzielnić. Żeby było to możliwe, potrzebują pieniędzy, czyli pracy. Doraźna pomoc ze strony instytucji państwowych oraz charytatywnych nie pozwala bowiem na utrzymanie siebie i swoich dzieci. I tutaj pojawia się problem nie tylko braku wystarczającej liczby miejsc pracy, ale i kłopoty z zapewnieniem opieki dla najmłodszych. W odpowiedzi na te wyzwania pojawiły się oferty ze strony na przykład domów kultury, a nawet osób prywatnych, które zapewniają dzieciom opiekę, naukę języka, zabawę oraz integrację.
Odpowiedź na podstawowe potrzeby – dary
W wielu miejscach, na przykład w kościołach, szkołach czy domach kultury, ruszyły punkty zbierania darów dla uchodźców. Jest to bardzo praktyczna inicjatywa, albowiem wielu uchodźców przybyło do Polski bez większego dobytku, nierzadko nie mając nawet ubrania na zmianę.
Odzież przynoszona do tego typu punktów powinna być odpowiednio przygotowana. Przede wszystkim musi ona nadawać się do użytku, nie może być więc zniszczona. Powinna być także czysta, aby można było z niej od razu skorzystać.
Przygotowując ubrania dla uchodźców, należy kierować się prostą zasadą – daj wyłącznie to, w co sam chciałbyś się ubrać. Nie można z nieszczęścia innych czynić okazji do posprzątania swojej szafy. Dobrze także uprzednio posegregować odzież – oddzielnie np. na męską, damską i dziecięcą, żeby później było łatwiej odnaleźć to, co jest potrzebne. Przydatne są również środki czystości, np. mydło, artykuły higieniczne oraz opatrunkowe, a także lekarstwa.
Warto pamiętać także o jedzeniu, które ma długi termin przydatności do spożycia. Dobrym wyborem jest więc makaron, ryż, kasze i konserwy. Nie należy także zapominać o dzieciach. Przydatne są bowiem słodycze, owoce i soki, aby choć odrobinę osłodzić im aklimatyzację w obcym kraju i sprawić by chociaż na chwilę zapomniały o traumie, jaką przeżyły.
Inne formy pomocy
Wielu uchodźców z Ukrainy nie zna języka polskiego, stąd też problematyczne jest dla nich porozumiewanie się. Niezwykle przydatni są więc tłumacze, który pomagają w pierwszych chwilach i potrafią pokierować osoby, które przybyły do Polski.
Do pomocy chętnie włączają się także prawnicy. Co ważne, pomoc organizują nie tylko samorządy zawodowe, ale nawet niewielkie kancelarie zajmujące się prawem azylowym. Można w nich uzyskać informacje dotyczące załatwienia rozmaitych formalności, dowiedzieć się, jak wygląda kwestia możliwości zatrudnienia czy korzystania z pomocy państwa w postaci różnego rodzaju świadczeń.
Nie bez znaczenia jest także wsparcie psychologiczne. Wiele osób, które widziały na własne oczy, jak wygląda wojna, nie może o tym zapomnieć. Problem ten szczególnie dotyczy dzieci, które nierzadko płaczą, a podczas zabawy wspominają o swoich traumatycznych zaświadczeniach.
W tych dwóch przypadkach także pomocne okazuje się wsparcie tłumaczy. Nie wszyscy prawnicy i psychologowie znają język ukraiński i to w takim stopniu, aby móc wytłumaczyć zagadnienia z dziedzin, w których są specjalistami.
Pomoc uchodźcom to niezwykle piękny i szlachetny akt miłosierdzia, który zdecydowanie może poprawić ich sytuację w obcym kraju. Potrzebne są jednak rozwiązania systemowe, które pozwolą przybyszom z Ukrainy znaleźć pracę, zapewnią im prawo do nauki i leczenia w Polsce. Ich wprowadzenie wymaga jednak czasu oraz pieniędzy. Na szczęście władze innych państw zapowiedziały, że wesprą Polskę poprzez przekazanie środków oraz darów.
Paweł Stasiuk
